Wel eens gehoord van een Job lock? Vandaag las ik daar wat over. Organisatiepsycholoog Merel Feenstra-Verschure deed hier onderzoek naar. Het gaat over mensen die iedere dag met tegenzin naar het werk gaan. Ze zitten voor hun gevoel ‘opgesloten in hun baan’.
Een op de vijf medewerkers heeft dat gevoel. En waar kan je ze aan herkennen? Bijvoorbeeld dat ze veel mopperen over hun baas, of over de werkdruk of het bedrijf. Als je hen vraagt waarom ze dan in hun baan blijven, krijg je verschillende antwoorden zoals:
‘ik ben de kostwinner’, of ‘ik ben hier al zo lang werkzaam’ of ‘ik ben te oud’. Maar ook ‘ik heb te weinig opleiding of ervaring’ of ‘mijn werk is te specialistisch’. Merel Feenstra-Verschure zegt nog een ander probleem te signaleren. Volgens haar hebben mensen niet altijd door dat ze vast zitten in hun baan, en daardoor komen ze veel te laat in actie. En dat kan leiden tot gevoelens van depressie of zelfs een burn-out.
Aan de slag: wat kan je doen?
Wat kan je zelf?
Het kan heel spannend zijn om te zeggen dat je ontevreden bent met je werk, en helemaal tegen je leidinggevende. Het is niet iets wat we snel uitspreken, en misschien schamen we ons er vaak ook wel voor. Je baan opzeggen, of ergens anders gaan werken, brengt ook onzekerheid en misschien wel offers met zich mee. Tegelijk kan een keuze maken voor iets anders, met eventueel minder inkomen, ook betekenen dat je veel meer voldoening ervaart en op de langere termijn gelukkiger bent.
Wat kan een werkgever doen?
Heel vaak durven mensen niet het gesprek aan te gaan met de leidinggevende en te vertellen wat hun dwars zit. Ik hoor dit vaak in gesprekken met klanten die bij mij een loopbaantraject willen doen.
Ze zijn bang dat hun werkgever dan gelijk over ontslag zal beginnen. Mijn ervaring is dat dit ook heel regelmatig gebeurt. En dat is een gemiste kans.
Openheid en een goed gesprek kunnen ook leiden tot goede oplossingen met elkaar, waardoor er weer meer werkplezier ontstaat. Is er wel sprake van verminderde motivatie of het uit-je-functie-gegroeid-zijn, dan is openheid hierover voor beide kanten juist een kans. Er kan samen gekeken worden wat er nodig is om weer verder te kunnen, zoals een loopbaantraject, of een opleiding.
Het opbouwen van een goede vertrouwensband en het vroegtijdig signaleren van ontevredenheid maken dat werknemers gemakkelijker hun hart durven te luchten zonder dat ze meteen vertrekken. Dat houdt ook de mogelijkheid open om intern iets te kunnen veranderen, volgens Merel Feenstra-Verschure.
