In mijn vorige blog schreef ik over hoe we worden opgevoed met het beeld dat we perfect moeten zijn. Wat dat doet met mensen, zie ik van heel dichtbij.
Als je als kind opgroeit in een gezin of een ‘systeem’ waarin je waarde sterk gekoppeld is aan je prestaties of de fouten die je maakt, dan kan dat een enorme impact hebben op je latere leven.
Een kind wil geliefd worden om wie hij is, en niet om wat hij presteert of kan, of hoe handig hij is. Iemand die opgroeit in de overtuiging dat hij er alleen mag zijn, als hij geen fouten maakt, en bijvoorbeeld goede schoolprestaties heeft, kan faal-angstig worden, of een heel laag zelfbeeld ontwikkelen.
Ook kan het leiden tot een burn-out, omdat iemand met deze overtuigingen altijd vindt dat het nog beter kan, de lat voor zichzelf heel hoog legt. Een fout veroorzaakt dan enorme innerlijke stress, en zal leiden tot nog harder je best doen om fouten te voorkomen.
Dat dit impact heeft op iemands leven lijkt mij duidelijk. Ik ontmoet dan ook regelmatig mensen, die worstelen met dit probleem, of die inderdaad al onderuit gegaan zijn. En helaas ben ik zelf jaren geleden ook heel erg onderuit gegaan.
De overtuiging dat je alles goed moet doen, en ook nog in een moordend tempo, is iets dat sterk verankerd ligt in onze hedendaagse westerse wereld. Dat het ons zo goed gaat, is natuurlijk wel zo gegroeid omdat we bepaalde waarden voor onszelf hoog hadden. Denk aan daadkracht, doorzettingsvermogen, doelgerichtheid en discipline (ook nog allemaal met een ‘d’).
En daar is ook niks mis mee. Dat zorgt voor groei. Maar je moet ook fouten mogen maken en daarvan kunnen leren. De hedendaagse technologie en ontwikkelingen zijn alleen maar tot stand gekomen, omdat mensen over bovenstaande kwaliteiten beschikten, maar tegelijkertijd ook fouten durfden te maken en daar weer van leerden.
Het gaat sneller mis als je sterk gedreven bent om wat te bereiken, idealen hebt, maar van jezelf geen fouten mag maken. En als er dan ook nog een manager of directeur is die niet met ‘fouten’ om kan gaan, dan heb je een zeer grote kans om ‘ziek’ te gaan worden. Beiden versterken elkaar namelijk in het kwadraat.
Als HR adviseur, en nu als Loopbaancoach, kom ik veel mensen tegen, die in dit soort situaties zijn terecht gekomen. Afhankelijk van de ernst van de klachten, moet er altijd adequate hulp worden gezocht. Maar een proces van bewustwording van -, en inzicht in de eigen patronen zal absoluut op gang moeten worden gebracht. Waar komen ze vandaan, en vooral hoe kan je leren andere keuzes te maken? Ik zie dat als de belangrijkste weg naar herstel. Daarbij geloof ik in een liefdevolle en positieve benadering, waarbij er weer vertrouwen kan groeien in de eigen kracht. Dan wordt het veel makkelijker om ‘nee’ te kunnen zeggen, en ook om ‘fouten’ te durven maken. Immers, fouten bestaan niet!!
Leeuwarden, augustus 2017
